Lp.

dopuszczający

dostateczny

dobry

bardzo dobry

celujący

1.

Wymienia zgromadzone pamiątki rodzinne i opowiada o wybranych

Opowiada o pamiątkach rodzinnych. Prezentuje zebrane informacje na temat historii swojej rodziny.

2.

Wymienia lokalne zabytki.

Wskazuje je na planie.

Opisuje dzieje zabytków.

Opowiada o tradycjach swojej okolicy.

Opowiada o historii i tradycjach swojej okolicy. Opowiada o zasłużonych ludziach.

Przedstawia plan wycieczki po okolicy z uwzględnieniem lokalnych zabytków.

3.

Wymienia symbole narodowe i najważniejsze święta państwowe.

Wskazuje w kalendarzu święta państwowe.

Tłumaczy ich znaczenie.

4.

Zna legendy o początkach państwa polskiego

Opowiada wybraną legendę.

Opowiada legendy o początkach państwa polskiego.

5.

Wiąże najważniejsze zabytki i symbole kultury polskiej

Ze swoim regionem.

Wiąże najważniejsze zabytki i symbole kultury polskiej z właściwymi regionami w Polsce.

6.

Wie czym jest historia.

Wie kim jest historyk

Wyjaśnia na czym polega praca historyka.

7.

Wskazuje sposoby mierzenia czasu w historii.

Posługuje się pojęciami chronologicznymi.

Posługuje się osią czasu.

Określa wieki w naszej erze.

Oblicza upływ czasu.

Określa wieki przed naszą erą.

Oblicza upływ czasu.

8.

Wie co to jest źródło historyczne.

Potrafi wymienić rodzaje źródeł historycznych

Rozpoznaje rodzaje źródeł historycznych.

9.

Rozróżnia wydarzenia historyczne i legendarne.

Wyjaśnia pojęcia: legenda, historia.

Podaje przykłady wydarzeń historycznych i legendarnych

10.

Wie, że Polska przyjęła chrzest, zna jego datę.

Opowiada o Mieszku I i Dobrawie.

Podaje przyczyny przyjęcia chrztu przez Mieszka.

Opowiada o chrzcie Polski.

Dostrzega przemiany kulturowe, społeczne i gospodarcze na ziemiach polskich po przyjęciu chrztu.

11.

Wymienia  najważniejsze wydarzenia z czasów panowania Bolesława Chrobrego ( zjazd w Gnieźnie, koronacja).

Wyjaśnia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego. Zna jej datę.

Opowiada o Bolesławie Chrobrym.

Opowiada o zjeździe w Gnieźnie.

Opowiada o misji biskupa Wojciecha.

12.

Sytuuje czasy Kazimierza Wielkiego na osi czasu.

Na podstawie tekstu źródłowego wymienia zasługi Kazimierza Wielkiego dla Polski.

Opowiada o ostatnim z Piastów.

13.

Zna datę bitwy pod Grunwaldem, wie kto z kim walczył.

Opowiada o przebiegu bitwy. Wyjaśnia jej znaczenie.

Wyjaśnia kim byli królowa Jadwiga i Władysław Jagiełło

Wymienia postanowienia unii polsko- litewskiej, w tym na podstawie tekstu źródłowego.

Przewiduje skutki unii.

14.

Na schemacie wskazuje Słońce, Ziemię i pozostałe planety.

Demonstruje ruch obiegowy i obrotowy Ziemi.

Opowiada o Mikołaju Koperniku i o jego teorii.

15.

Wie, który okres w dziejach polskich nazywamy złotym wiekiem.

Wie kim był Jan Zamoyski

Opowiada o Janie Zamoyskim jako hetmanie i kanclerzu.

Opowiada o założonym przez niego mieście Zamość.

Charakteryzuje złoty wiek kultury polskiej.

16.

Wie dlaczego wiek XVII nazywamy stuleciem wojen.

Wymienia zasłużonych w walkach, Augustyna Kordeckiego, Stefana Czarnieckiego i Jana III Sobieskiego.

Zna zasługi Sobieskiego, Czarnieckiego i Kordeckiego dla Polski.

Omawia przebieg potopu szwedzkiego, bitwy pod Wiedniem.

Opowiada o skutkach wojen w XVII wieku.

17.

Na podstawie słownika tłumaczy czym jest powstanie narodowe.

Rozpoznaje na obrazie Tadeusza Kościuszkę i kosynierów.

Określa rolę Kościuszki jako przywódcy i kosynierów.

Wskazuje na mapie : Kraków, Racławice i Maciejowice.

Opowiada o Kościuszce i kosynierach z Racławic.

Ocenia postępowanie Kościuszki.

18.

Śpiewa hymn Polski.

Tłumaczy kim był Henryk Dąbrowski i Józef Wybicki i jaka była ich rola w powstaniu hymnu.

Opowiada o powstaniu hymnu.

Analizuje słowa hymn i odnosi je do wydarzeń z historii Polski.

Dowodzi, że Polacy byli zaangażowani w odzyskanie niepodległości i kochali swoją ojczyznę.

19.

Tłumaczy dlaczego Polacy organizowali powstania narodowe.

Wyszukuje informacje o Romualdzie Trauguccie.

Sytuuje w czasie powstania.

Opowiada o Traugutcie i powstańczym państwie.

Przedstawia działania powstańców w kontekście porównania sił walczących stron.

Ocenia postępowanie R. Traugutta.

20.

Wyjaśnia kto i dlaczego ufundował nagrodę Nobla.

Podaje trzy argumenty świadczące o powadze nagrody Nobla.

Wymienia polskich noblistów i rozpoznaje ich na obrazach.

Opowiada o Marii Skłodowskiej – Curie.

21.

Definiuje pojęcie niepodległość. Wyjaśnia kim był Józef Piłsudski.

Podaje argumenty świadczące o zasługach Józefa Piłsudskiego w odzyskanie przez Polskę niepodległości.

Opowiada o niepodległościowej działalności Józefa Piłsudskiego. Sytuuje w czasie, zaznacza na osi czasu.

Opowiada o żołnierzach Józefa Piłsudskiego.

Ocenia postać Józefa Piłsudskiego.

22.

Wie kim był Eugeniusz Kwiatkowski, wskazuje okres międzywojenny, w którym działał.

Zna znaczenie COP i uruchomienia portu w Gdyni.

23.

Wyjaśnia pseudonimy: Zośka, Rudy, Alek. Tłumaczy pojęcie Szare Szeregi i umiejscawia w czasie ich działanie.

Opowiada o Zośce, Alku, Rudym i Szarych Szeregach.

24.

Tłumaczy kim byli żołnierze niezłomni, podaje nazwiska, sytuuje w czasie.

Opowiada o rotmistrzu Witoldzie Pileckim i Danucie Siedzikównie.

Ocenia działania żołnierzy niezłomnych.

25.

Podaje 3 ważne informacje z życia Jana Pawła II

Opowiada o życiu papieża, sytuuje w czasie.

Opowiada o kanonizacji, sytuuje w czasie.

Charakteryzuje życie i działalność Jana Pawła II.

Ocenia życie i działalność Jana Pawła II w kontekście zasług dla świata.

26.

Wyjaśnia pojęcie „Solidarność

Na podstawie tekstu źródłowego wskazuje, o co walczyła.

Wymienia bohaterów Solidarności.

Opowiada o Solidarności i jej bohaterach.

Ocenia osiągnięcia Solidarności.

27.

Zna pojęcia zakon i klasztor

Wie czym się zajmowali zakonnicy w dawnych czasach.

Wyjaśnia jak zakony przyczyniły się do rozwoju Polski.

28.

Wie jak wyglądały zamki, czym było pasowanie.

Omawia drogę chłopca do bycia rycerzem ( paź- giermek- rycerz).

Opowiada czym cechował się idealny rycerz.

29.

Wie jak nazywał się ostatni król Polski.

Opowiada o obiadach czwartkowych.

Wie w jaki sposób zreformowano polskie szkolnictwo.

Wymienia zasługi Stanisława Poniatowskiego dla nauki i kultury polskiej.

Lp.

dopuszczający

dostateczny

dobry

bardzo dobry

celujący

1.

Omawia życie ludzi w czasach prehistorycznych

Porównuje koczowniczy i osiadły tryb życia.

Wyjaśnia skutki rewolucji neolitycznej

2.

Wyjaśnia dlaczego pierwsze cywilizacje powstały nad wielkimi rzekami.

Lokalizuje w czasie i przestrzeni cywilizacje Mezopotamii.

3.

Lokalizuje w czasie i przestrzeni cywilizację Egiptu.

Wyjaśnia : politeizm i monoteizm,

Zna strukturę społeczeństwa egipskiego. Charakteryzuje wierzenia Egipcjan, wie dlaczego mumifikowali ciała zmarłych.

Omawia organizację społeczeństwa w Egipcie.

Przedstawia dorobek materialny i duchowy Egiptu.

4.

Lokalizuje w czasie i przestrzeni cywilizację Izraela.

Charakteryzuje religię starożytnego Izraela.

Przedstawia dorobek duchowy i materialny Izraela.

5.

Lokalizuje w czasie i przestrzeni cywilizacje Indii i Chin.

Charakteryzuje  najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej Indii i Chin.

6.

Lokalizuje w czasie i przestrzeni cywilizacje starożytnej Grecji .

Zna system władzy w Atenach za Peryklesa.

Wie jakie dziedziny sztuki rozwinęły się w starożytnej Grecji.

Charakteryzuje strukturę społeczeństwa i system wierzeń w starożytnej Grecji.

Charakteryzuje  najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej w dziedzinie filozofii, nauki, prawa, architektury, literatury i sztuki.

7.

Lokalizuje w czasie i przestrzeni starożytny Rzym.

Charakteryzuje system wierzeń w starożytnym Rzymie.

Charakteryzuje strukturę społeczeństwa i władzy w starożytnym Rzymie.

Charakteryzuje dokonania architektoniczne i prawne i kulturowe starożytnych Rzymian.

Przedstawia drogę rozwoju terytorialnego starożytnego Rzymu.

Przedstawia skutki podbojów rzymskich.

8.

Umiejscawia w czasie i przestrzeni narodziny chrześcijaństwa.

Omawia rolę apostołów w rozwoju chrześcijaństwa.

9.

Wie kiedy i gdzie istniało cesarstwo bizantyjskie.

Rozpoznaje osiągnięcia kultury bizantyjskiej: prawo, architektura, sztuka.

10.

Zna filary islamu.

Umiejscawia w czasie i przestrzeni zasięg ekspansji arabskiej.

Wyjaśnia wpływ cywilizacji muzułmańskiej na Europę.

11.

Umiejscawia w czasie i przestrzeni państwo Franków.

Zna dokonania Karola Wielkiego.

Wie jak podzieliło się państwo Franków

12.

Wyjaśnia przyczyny i skutki rozłamu w Kościele w XI wieku.

Opisuje relacje między władzą cesarską a papieską.

Wyjaśnia znaczenie powiedzenia: Pójść do Canossy.

13.

Wie co to były krucjaty.

Zna przyczyny wypraw krzyżowych.

Omawia skutki wypraw krzyżowych.

Wie jakie powstały zakony i w jakim celu.

14.

Wie kim był senior i wasal.               Wymienia główne stany społeczeństwa średniowiecznego.

Zna system zależności między seniorem i wasalem

Opisuje uroczystość złożenia hołdu lennego

Charakteryzuje podziały społeczne w średniowieczu

15.

Wie czym było pasowanie.

Opisuje drogę chłopca aby zostać przyjętym do grona rycerzy.

Opisuje ideał średniowiecznego rycerza. Wie czemu służyły turnieje.

Wymienia elementy wyposażenia rycerza, zna ich przeznaczenie.

16.

Zna zajęcia mieszkańców miasta i wsi.

Wie gdzie i w jaki sposób powstawały miasta i wsie w średniowieczu. Zna rolę samorządu miejskiego.

Porównuje życie mieszkańców średniowiecznego miasta i wsi.

17.

Zna pojęcia : zakon, klasztor, reguła zakonna.

Opowiada o zajęciach zakonników. Zna wybrane zakony, powstałe w średniowieczu.

Wie jaką rolę odgrywało duchowieństwo w średniowieczu.

Wyjaśnia rolę Kościoła w dziedzinie nauki, architektury, sztuki i życia codziennego.

18.

Wymienia dziedziny sztuki, które rozwijały się w średniowieczu.

Wymienia cechy charakterystyczne stylu romańskiego i gotyckiego w architekturze.

Wskazuje różnice pomiędzy stylem romańskim i gotyckim.

Omawia zadania sztuki średniowiecza.

19.

Zna najważniejsze plemiona zamieszkujące ziemie polskie.

Wie kiedy i gdzie powstało państwo Polan.

Wymienia zajęcia ludności zamieszkującej ziemie polskie przed Słowianami.

Opowiada o wierzeniach Słowian.

20.

Wie kiedy i dlaczego Mieszko I przyjął chrzest.

Wyjaśnia dlaczego Mieszko I uważany jest za pierwszego historycznego władcę Polski.

Wyjaśnia dlaczego doszło do wojny z Hodonem i bitwy pod Cedynią.

Wie jaki obszar zajmowało państwo Mieszka I i jak się zmieniało.

Omawia następstwa kulturowe, społeczne i polityczne chrystianizacji Polski.

21.

Wie kiedy panował Bolesław Chrobry, rozumie znaczenie przydomka „Chrobry”. Wie kiedy i gdzie była jego koronacja.

Wymienia najważniejsze wydarzenia z czasów Bolesława Chrobrego: misja biskupa Wojciecha, zjazd w Gnieźnie, koronacja.

Opowiada o misji biskupa Wojciecha, zna jej skutki.

Omawia okoliczności i skutki zjazdu gnieźnieńskiego.

Przedstawia zasługi Bolesława Chrobrego dla rozwoju państwa polskiego.

22.

Wykorzystuje encyklopedię i tworzy krótkie biogramy Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego.

Omawia przyczyny utraty władzy przez Bolesława Śmiałego.

Charakteryzuje odbudowę i rozwój państwa Piastów za Kazimierza odnowiciela i Bolesława Śmiałego

Wie na czym polegał kryzys państwa polskiego w pierwszej połowie XI wieku.

23.

Omawia okoliczności przejęcia władzy przez Bolesława Krzywoustego.

Tłumaczy, dlaczego Bolesław Krzywousty podzielił Polskę między swoich synów. Zna postanowienia testamentu Krzywoustego.

Opisuje konflikt Bolesława Krzywoustego z Cesarstwem Niemieckim.

24.

Zna główne zajęcia mieszkańców Polski pierwszych Piastów.

Wie na czym polegały obowiązki poddanych wobec władcy.

Charakteryzuje społeczeństwo pierwszych Piastów.

Korzystając z różnych źródeł wiedzy tworzy relację z podróży obcokrajowca do państwa pierwszych Piastów.

25.

Wie kiedy rozpoczęło się rozbicie dzielnicowe.

Wie jakie były skutki wejścia w życie testamentu Bolesława Krzywoustego.

Wie kto, kiedy i w jakim celu sprowadził Krzyżaków do Polski.

Omawia pozytywne i negatywne skutki rozbicia dzielnicowego.

26.

Omawia zmiany społeczne i gospodarcze w XIII wieku.

Zna najważniejsze wydarzenia związane z zagrożeniem tatarskim w okresie rozbicia dzielnicowego.

Omawia chronologicznie wydarzenia związane z relacjami polsko- krzyżackimi

27.

Wie kiedy  i gdzie koronował się Władysław Łokietek.

Omawia znaczenie koronacji Łokietka.

Wie, którzy książęta podejmowali próby zjednoczenia Polski.

Omawia panowanie Władysława Łokietka z uwzględnieniem zmian terytorialnych.

Charakteryzuje proces zjednoczenia państwa polskiego na przełomie XIII i XIV wieku, wskazując na rolę władców oraz Kościoła.

28.

Opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w XIV i XV wieku.

29.

Uzasadnia powiedzenie „ Zastał Polskę drewnianą a zostawił murowaną”.

Wymienia ważne reformy Kazimierza Wielkiego, w tym założenie Akademii Krakowskiej.

Omawia reformy wprowadzone przez Kazimierza Wielkiego.

Tłumaczy,  w jaki sposób Kazimierz Wielki rozwiązał konflikt z Krzyżakami.

Analizuje dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie polityki wewnętrznej i polityce zagranicznej.

30.

Opisuje związki Polski z Węgrami w XIV i XV wieku.

31.

Wie kiedy i gdzie podpisano unię personalną z Litwą.

Zna postanowienia unii w Krewie.

Omawia zasługi królowej Jadwigi dla Polski.

Zna okoliczności objęcia tronu w Polsce przez Jadwigę Andegaweńską.

Ocenia przyczyny i następstwa unii polsko- litewskiej.

32.

Zna datę bitwy pod Grunwaldem.

Omawia przebieg bitwy pod Grunwaldem.

Omawia przebieg wojny z zakonem oraz postanowienia pokoju w Toruniu 1411 r.

Ocenia rządy Władysława Jagiełły.

33.

Zna imiona władców z dynastii Jagiellonów w XV wieku.

Uzasadnia przydomek następcy Jagiełły- „Warneńczyk”.

Porządkuje najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko- krzyżackimi w XV wieku.

Porównuje warunki pierwszego i drugiego pokoju toruńskiego.

Charakteryzuje dokonania w dziedzinie wewnętrznej i zagranicznej Jagiellonów w XV wieku.

34.

Zna najważniejsze przywileje uzyskała szlachta

W jaki sposób polskie rycerstwo stało się szlachtą.

Porównuje uprawnienia przysługujące władcy sprawującemu rządy w monarchii patrymonialnej i stanowej.

Charakteryzuje rozwój monarchii stanowej i uprawnień stanu szlacheckiego.