WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY

OCENA DOPUSZCZAJĄCA

OCENA DOSTATECZNA

OCENA DOBRA

OCENA BARDZO DOBRA

OCENA CELUJĄCA

1. Współrzędne geograficzne

Uczeń:

• wskazuje na mapie lub na globusie równik, południki 0°

i 180° oraz półkule: południową, północną, wschodnią i zachodnią

• podaje symbole oznaczające

kierunki geograficzne

• wyjaśnia, do czego służą

współrzędne geograficzne

Uczeń:

• wymienia cechy południków

i równoleżników

• podaje wartości południków

i równoleżników w miarach

kątowych

• wyjaśnia znaczenie terminów:

długość geograficzna, szerokość

geograficzna

• wyjaśnia znaczenie terminów:

rozciągłość południkowa, rozciągłość równoleżnikowa

Uczeń:

• odczytuje szerokość geograficzną i długość geograficzną wybranych

punktów na globusie i mapie

• odszukuje obiekty na mapie

na podstawie podanych współrzędnych geograficznych

Uczeń:

• określa położenie matematyczno geograficzne

punktów i obszarów

na mapie świata i mapie Europy

• wyznacza współrzędne

geograficzne na podstawie mapy

drogowej

• oblicza rozciągłość południkową

i rozciągłość równoleżnikową

wybranych obszarów na Ziemi

Uczeń:

• wyznacza w terenie współrzędne

geograficzne dowolnych punktów za pomocą mapy i odbiornika GPS

2. Ruchy Ziemi

Uczeń:

• wymienia rodzaje ciał niebieskich znajdujących się w Układzie Słonecznym

• wymienia planety Układu

Słonecznego w kolejności

od znajdującej się najbliżej Słońca do tej, która jest położona najdalej

• wyjaśnia, na czym polega ruch

obrotowy Ziemi

• wyjaśnia znaczenie terminu

górowanie Słońca

• określa czas trwania ruchu

obrotowego

• demonstruje ruch obrotowy Ziemi przy użyciu modeli

• wyjaśnia, na czym polega ruch

obiegowy Ziemi

• demonstruje ruch obiegowy Ziemi przy użyciu modeli

• wymienia daty rozpoczęcia

astronomicznych pór roku

• wskazuje na globusie i mapie strefy oświetlenia Ziemi

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów:

gwiazda, planeta, planetoida,

meteor, meteoryt, kometa

• podaje różnicę między gwiazdą

a planetą

• wymienia cechy ruchu obrotowego Ziemi

• omawia występowanie dnia

i nocy jako głównego następstwo ruchu obrotowego

• podaje cechy ruchu obiegowego

Ziemi

• wymienia strefy oświetlenia Ziemi i wskazuje ich granice na mapie lub globusie

Uczeń:

• rozpoznaje rodzaje ciał niebieskich przedstawionych na ilustracji

• opisuje dzienną wędrówkę Słońca po niebie, posługując się ilustracją lub planszą

• omawia wędrówkę Słońca

po niebie w różnych porach roku

na podstawie ilustracji

• omawia przebieg linii zmiany daty

• przedstawia zmiany

w oświetleniu Ziemi

w pierwszych dniach

astronomicznych pór roku

na podstawie ilustracji

• wymienia następstwa ruchu

obiegowego Ziemi

• wyjaśnia, na jakiej podstawie

wyróżnia się strefy oświetlenia

Ziemi

Uczeń:

• opisuje budowę Układu

Słonecznego

• wyjaśnia zależność między kątem padania promieni słonecznych a długością cienia gnomonu lub drzewa na podstawie ilustracji

• określa różnicę między czasem

strefowym a czasem słonecznym

na kuli ziemskiej

• wyjaśnia przyczyny występowania

dnia polarnego i nocy polarnej

• charakteryzuje strefy oświetlenia Ziemi

z uwzględnieniem kąta

padania promieni słonecznych,

czasu trwania dnia i nocy oraz występowania pór roku

Uczeń:

Uczeń:

• wyjaśnia związek między ruchem obrotowym Ziemi a takimi zjawiskami jak pozorna wędrówka Słońca po niebie, górowanie Słońca,

występowanie dnia i nocy, dobowy rytm życia człowieka

i przyrody, występowanie stref czasowych

• określa czas strefowy na podstawie

mapy stref czasowych

• wykazuje związek między położeniem geograficznym obszaru a wysokością górowania Słońca

• wykazuje związek między ruchem obiegowym Ziemi

a strefami jej oświetlenia oraz strefowym zróżnicowaniem klimatów i krajobrazów na Ziemi

3.  Środowisko przyrodnicze i ludność Europy

Uczeń:

• określa położenie Europy na mapie świata

• wymienia nazwy większych mórz, zatok, cieśnin i wysp Europy i wskazuje je na mapie

• wskazuje przebieg umownej

granicy między Europą a Azją

• wymienia elementy krajobrazu

Islandii na podstawie fotografii

• wymienia strefy klimatyczne

w Europie na podstawie mapy

klimatycznej

• wskazuje na mapie obszary

w Europie o cechach klimatu

morskiego i kontynentalnego

• wskazuje na mapie politycznej

największe i najmniejsze państwa Europy

• wymienia czynniki wpływające

na rozmieszczenie ludności Europy

• wyjaśnia znaczenie terminu gęstość zaludnienia

• wskazuje na mapie rozmieszczenia ludności obszary o dużej i małej gęstości zaludnienia

• wymienia starzejące się kraje

Europy

• wymienia grupy ludów

zamieszkujących Europę na

podstawie mapy tematycznej

• wymienia główne języki

i religie występujące w Europie

• wskazuje Paryż i Londyn na mapie

Uczeń:

•omawia przebieg umownej granicy między Europą a Azją

• wymienia czynniki decydujące

o długości linii brzegowej Europy

• wymienia największe krainy

geograficzne Europy i wskazuje

je na mapie

• opisuje położenie geograficzne

Islandii na podstawie mapy

ogólnogeograficznej

• wyjaśnia znaczenie terminów:

wulkan, magma, erupcja, lawa,

bazalt

• przedstawia kryterium wyróżniania stref klimatycznych

• omawia cechy wybranych typów

i odmian klimatu Europy

na podstawie klimatogramów

• wymienia i wskazuje na mapie

politycznej Europy państwa

powstałe na przełomie lat 80. i 90.

XX w.

• omawia rozmieszczenie ludności

w Europie na podstawie mapy

rozmieszczenia ludności

• przedstawia liczbę ludności Europy na tle liczby ludności pozostałych kontynentów na podstawie wykresów

• charakteryzuje zróżnicowanie

językowe ludności Europy

na podstawie mapy tematycznej

• wymienia przyczyny migracji ludności

• wymienia kraje imigracyjne

i kraje emigracyjne w Europie

• wymienia cechy krajobrazu

wielkomiejskiego

• wymienia i wskazuje na mapie

największe miasta Europy i świata

Uczeń:

• opisuje ukształtowanie

powierzchni Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej

• opisuje położenie Islandii

względem płyt litosfery

na podstawie mapy geologicznej

• wymienia przykłady obszarów

występowania trzęsień ziemi

i wybuchów wulkanów na świecie na podstawie mapy geologicznej i mapy ogólnogeograficznej

• omawia czynniki wpływające

na zróżnicowanie klimatyczne

Europy na podstawie map

klimatycznych

• podaje różnice między strefami

klimatycznymi, które znajdują się

w Europie

• charakteryzuje zmiany liczby

ludności Europy

• analizuje strukturę wieku i płci

ludności na podstawie piramid

wieku i płci ludności wybranych

krajów Europy

• przedstawia przyczyny

zróżnicowania narodowościowego

i językowego ludności w Europie

• omawia zróżnicowanie kulturowe i religijne w Europie

• przedstawia zalety i wady życia

w wielkim mieście

• omawia położenie i układ

przestrzenny Londynu i Paryża na podstawie map

Uczeń:

 • porównuje ukształtowanie

powierzchni wschodniej

i zachodniej oraz północnej

i południowej części Europy

• wyjaśnia przyczyny występowania

gejzerów na Islandii

• omawia strefy klimatyczne

w Europie i charakterystyczną

dla nich roślinność na podstawie

klimatogramów i fotografii

• omawia wpływ prądów morskich na temperaturę powietrza w Europie

• omawia wpływ ukształtowania

powierzchni na klimat Europy

• porównuje piramidy wieku

i płci społeczeństw: młodego

i starzejącego się

• przedstawia skutki zróżnicowania

kulturowego ludności Europy

• przedstawia korzyści

i zagrożenia związane

 z migracjami ludności

• porównuje Paryż i Londyn pod

względem ich znaczenia na świecie

Uczeń:

• wyjaśnia wpływ działalności

lądolodu na ukształtowanie

północnej części Europy

na podstawie mapy

i dodatkowych źródeł informacji

• wyjaśnia wpływ położenia

na granicy płyt litosfery

na występowanie wulkanów

i trzęsień ziemi na Islandii

• wyjaśnia, dlaczego w Europie

na tej samej szerokości

geograficznej występują różne

typy i odmiany klimatu

• podaje zależności między strefami oświetlenia Ziemi a strefami klimatycznymi na podstawie ilustracji oraz map klimatycznych

• przedstawia rolę Unii Europejskiej w przemianach społecznych i gospodarczych Europy

• analizuje przyczyny i skutki

starzenia się społeczeństw Europy

• opisuje działania, które można

podjąć, aby zmniejszyć tempo

starzenia się społeczeństwa Europy

• omawia przyczyny nielegalnej

imigracji do Europy

• ocenia skutki migracji ludności

między państwami Europy

oraz imigracji ludności z innych

kontynentów

• ocenia rolę i funkcje Paryża

i Londynu jako wielkich metropolii

4. Gospodarka Europy

Uczeń:

• wymienia zadania i funkcje

rolnictwa

• wyjaśnia znaczenie terminu plony

• wymienia główne cechy

środowiska przyrodniczego Danii

i Węgier na podstawie mapy

ogólnogeograficznej Europy

• wymienia rośliny uprawne

i zwierzęta hodowlane

o największym znaczeniu

dla rolnictwa Danii i Węgier

• wymienia zadania i funkcje

przemysłu

• wymienia znane i cenione

na świecie francuskie wyroby

przemysłowe

• podaje przykłady odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii na podstawie schematu

• rozpoznaje typy elektrowni

na podstawie fotografii

• wymienia walory przyrodnicze

Europy Południowej na podstawie mapy ogólnogeograficznej

• wymienia atrakcje turystyczne

w wybranych krajach Europy

Południowej na podstawie mapy

tematycznej i fotografii

Uczeń:

• przedstawia główne cechy

środowiska przyrodniczego

Danii i Węgier sprzyjające

rozwojowi rolnictwa na podstawie

map ogólnogeograficznych

i tematycznych

• wymienia czynniki rozwoju

przemysłu we Francji

• podaje przykłady działów

nowoczesnego przemysłu

we Francji

• wymienia czynniki wpływające

na strukturę produkcji energii

w Europie

• podaje główne zalety i wady

różnych typów elektrowni

• omawia walory kulturowe Europy Południowej na podstawie

fotografii

• wymienia elementy infrastruktury turystycznej na podstawie fotografii oraz tekstów źródłowych

Uczeń:

• omawia warunki przyrodnicze

i pozaprzyrodnicze rozwoju

rolnictwa w Europie

• omawia rozmieszczenie

najważniejszych upraw

i hodowli w Danii i na Węgrzech

na podstawie map rolnictwa

tych krajów

• wyjaśnia, czym się charakteryzuje nowoczesny przemysł we Francji

• omawia zmiany

w wykorzystaniu źródeł energii w Europie w XX i XXI w. na podstawie wykresu

• omawia znaczenie turystyki

w krajach Europy Południowej

na podstawie wykresów

dotyczących liczby turystów

i wpływów z turystyki

Uczeń:

• porównuje wydajność rolnictwa Danii i Węgier na podstawie wykresów

• wyjaśnia znaczenie nowoczesnych usług we Francji na podstawie diagramów przedstawiających

strukturę zatrudnienia według

sektorów oraz strukturę

wytwarzania PKB we Francji

• charakteryzuje usługi turystyczne i transportowe we Francji

• przedstawia zalety i wady

elektrowni jądrowych

• omawia wpływ rozwoju turystyki na infrastrukturę turystyczną oraz strukturę zatrudnienia w krajach Europy Południowej

Uczeń:

• wyjaśnia, dlaczego w Europie

występują korzystne warunki

przyrodnicze do rozwoju rolnictwa

• przedstawia pozytywne

i negatywne skutki rozwoju

nowoczesnego rolnictwa

w Europie

• omawia rolę i znaczenie

nowoczesnego przemysłu i usług

we Francji

• analizuje wpływ warunków

środowiska przyrodniczego

w wybranych krajach Europy

na wykorzystanie różnych źródeł energii

5. Sąsiedzi Polski

Uczeń:

• wymienia główne działy

przetwórstwa przemysłowego

w Niemczech na podstawie

diagramu kołowego

• wskazuje na mapie Nadrenię

Północną-Westfalię

• wymienia walory przyrodnicze

i kulturowe Czech i Słowacji

• wymienia atrakcje turystyczne

w Czechach i na Słowacji

• wymienia walory przyrodnicze

Litwy i Białorusi

• przedstawia główne atrakcje

turystyczne Litwy i Białorusi

• omawia położenie geograficzne Ukrainy na podstawie mapy

ogólnogeograficznej

• wymienia surowce mineralne

Ukrainy na podstawie mapy

gospodarczej

• wskazuje na mapie największe

krainy geograficzne Rosji

• wymienia surowce mineralne Rosji na podstawie mapy gospodarczej

• wymienia i lokalizuje na mapie Rosji główne obszary upraw

• wskazuje na mapie sąsiadów Polski

• wymienia przykłady współpracy Polski z sąsiednimi krajami

Uczeń:

• omawia znaczenie przemysłu

w niemieckiej gospodarce

• wymienia znane i cenione

na świecie niemieckie wyroby

przemysłowe

• rozpoznaje obiekty z Listy

światowego dziedzictwa UNESCO

w Czechach i na Słowacji

na ilustracjach

• przedstawia atrakcje turystyczne

Litwy i Białorusi na podstawie

mapy tematycznej i fotografii

• wymienia na podstawie mapy

cechy środowiska przyrodniczego

Ukrainy sprzyjające rozwojowi

gospodarki

• wskazuje na mapie obszary, nad

którymi Ukraina utraciła kontrolę

• wymienia główne gałęzie

przemysłu Rosji na podstawie

mapy gospodarczej

• wymienia najważniejsze rośliny

uprawne w Rosji na podstawie

mapy gospodarczej

• podaje nazwy euroregionów na podstawie mapy

Uczeń:

• omawia przyczyny zmian

zapoczątkowanych w przemyśle

w Niemczech w latach 60. XX w.

• analizuje strukturę zatrudnienia w przemyśle

w Niemczech na podstawie diagramu kołowego

• charakteryzuje środowisko

przyrodnicze Czech i Słowacji na podstawie mapy

ogólnogeograficznej

• omawia znaczenie turystyki

aktywnej na Słowacji

• omawia środowisko przyrodnicze Litwy i Białorusi na podstawie mapy ogólnogeograficznej

• podaje czynniki wpływające

na atrakcyjność turystyczną

Litwy i Białorusi

• podaje przyczyny zmniejszania

się liczby ludności Ukrainy na

podstawie wykresu i schematu

• omawia cechy środowiska

przyrodniczego Rosji na podstawie mapy ogólnogeograficznej

• wyjaśnia, jakie czynniki wpływają na stan gospodarki Rosji

• omawia znaczenie usług

w Rosji

• charakteryzuje relacje Polski

z Rosją podstawie dodatkowych źródeł

Uczeń:

• przedstawia główne kierunki zmian przemysłu w Nadrenii Północnej-Westfalii na podstawie mapy i fotografii

• charakteryzuje nowoczesne

przetwórstwo przemysłowe

w Nadrenii Północnej-Westfalii

na podstawie mapy

• porównuje cechy środowiska

przyrodniczego Czech i Słowacji

• opisuje przykłady atrakcji

turystycznych i rekreacyjno sportowych Czech i Słowacji

na podstawie fotografii

• porównuje walory przyrodnicze

Litwy i Białorusi na podstawie

mapy ogólnogeograficznej

i fotografii

• podaje przyczyny konfliktów

na Ukrainie

• omawia czynniki lokalizacji

głównych okręgów

przemysłowych Rosji

• wyjaśnia znaczenie przemysłu

w gospodarce Rosji

• opisuje stosunki Polski

z sąsiadami na podstawie dodatkowych źródeł

Uczeń:

• omawia wpływ sektora

kreatywnego na gospodarkę

Nadrenii Północnej-Westfalii

• udowadnia, że Niemcy są

światową potęgą gospodarczą na podstawie danych statystycznych oraz map gospodarczych

• udowadnia, że Czechy

i Słowacja to kraje atrakcyjne pod względem turystycznym

• projektuje wycieczkę na Litwę

i Białoruś, posługując się różnymi

mapami

• analizuje konsekwencje

gospodarcze konfliktów

na Ukrainie

• charakteryzuje atrakcje

turystyczne Ukrainy na podstawie dodatkowych źródeł oraz fotografii

• omawia wpływ konfliktu

z Ukrainą na Rosję

• uzasadnia potrzebę utrzymywania dobrych relacji

z sąsiadami Polski

• przygotowuje pracę (np. album, plakat, prezentację multimedialną) na temat inicjatyw zrealizowanych

w najbliższym euroregionie

na podstawie dodatkowych

źródeł informacji